Locatie
Noordermarkt 77
1015 MV
Onthulling
3 mei 1950
Ontwerper
Ezechiël J. Hoek
Ter nagedachtenis aan alle Joordaanse buurtbewoners die tijdens de bezettingsjaren een bijdrage aan het verzet hebben geleverd en aan hen die door oorlogshandelingen om het leven zijn gekomen.
1940 - 1945
BLIJF ALTIJD WAAKZAAM, MENSENKIND
VOOR BROOD EN LEVENSVREUGD!
DE VRIJHEID ZIJ U WELGEZIND,
GEEN DWANG MAAR VREE EN DEUGD.
AAN ALLE GEVALLEN BUURTGENOTEN
E.J.HOEK 5 MEI "50
Op veel plaatsen in de wereld was en is er nog steeds oorlog. Oorlogen worden vaak gevoerd door mensen die meer macht willen, rijker willen worden, de baas spelen, andere geloofsovertuigingen haten. Mensen kunnen zich dan niet meer vrij bewegen, mogen niet meer zeggen wat ze willen, worden vermoord, komen in kampen terecht en lijden honger. Er zijn geen uitzonderingen voor leeftijd: ja zelfs kinderen worden zo behandeld.
In de jaren 1940-1945 was er een Wereldoorlog. In die tijd was Hitler de baas in Duitsland. Onder zijn leiding veroverden Duitse soldaten grote delen van Europa en in Azië zat zijn bondgenoot de Japanse regering. Ook Nederland werd toen bezet door de Duitse soldaten. De hele binnenstad van Rotterdam werd door de Duitsers gebombardeerd met als gevolg duizenden doden. In Putten werden heel veel mannen gearresteerd en daarna vermoord.
Hitler had een hekel aan Joden, homosexuelen, zigeuners en iedereen die het niet met hem eens was. Hij liet al deze mensen arresteren en overbrengen naar concentratiekampen in Duitsland en Polen. Daar werden zij in gaskamers vermoord. Dat is de "Holocaust" genoemd, vooral vanwege het vermoorden van honderdduizenden Joodse mensen.
In Nederland kon je niet meer vrij over straat lopen. Na 8 uur s’avonds was dat zelfs verboden. Deed je dat toch dan had je grote kans om in de gevangenis te komen of zelfs vermoord te worden. Vooral de jaren 1944 en 1945 waren rampjaren. Er was geen elektriciteit en gas meer. Ook was er in het Westen van Nederland geen eten meer. Scholen werden gesloten. Na de bevrijding op 5 mei 1945 was Nederland leeggeroofd en waren honderdduizenden mensen in Nederland vermoord of gestorven door gebrek aan eten. Amsterdam was een trieste stad geworden waar de dood op de loer lag.
Daarom is er elk jaar op 4 mei in Nederland de Dodenherdenking. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de herdenking op de Dam, maar ook aan de herdenkingen in het land, maar zeer zeker ook in de buurt waar jij woont of op school zit. En op 5 mei vieren we de Bevrijding. Door daaraan deel te nemen laat je weten dat jij voor vrede kiest. Jij bent er toch ook op tegen dat er nog steeds, waar ook ter wereld onschuldige mensen worden vermoord? Dat kun je laten zien door deel te nemen aan de jaarlijkse herdenking bij het monument van jouw school. Dat mag op 4 mei maar ook wat eerder. Dat kun je samen met je klasgenoten doen door dit monument op de Noordermarkt als school te adopteren. Wil je meer weten neem dan contact op met ons comité. Graag komen wij langs op jullie school om alles uit te leggen. Doe je mee?
Op de Noordermarkt stonden op 3 mei 1950, na de Tweede Wereldoorlog dus, duizenden Jordaanbewoners. De Noordermarkt was en is nog steeds de historische plek, waar de aanzet voor de Februaristaking in 1941 werd gegeven. Op 3 mei 1950 werd een gedenksteen onthuld door de vrouw van de door de Duitse soldaten doodgeschoten verzetsstrijder Nelis Marinus. Hij en vele andere Jordaan- en Eilandbewoners waren de gearresteerde Joodse stadsgenoten te hulp gekomen. Zo wilde men voorkomen dat de Joodse Amsterdammers naar concentratiekampen werden gebracht. Het mocht niet baten . . .
De gedenksteen op de Noordermarkt beeldt de bezetting, de tijd, de waakzaamheid, het voedselgebrek in de Hongerwinter en de hernieuwde levensvreugde uit.
Bovenstaande tekst is met toestemming van Frans Heddema samengesteld uit fragmenten van het boek "Vertel de Verhalen", uitgegeven door het Stadsdeel Centrum.
Samen met de leerlingen praten over deze barre periode in Amsterdam, samen een schoolherdenking organiseren op of, i.v.m. de schoolvakantie, voorafgaande aan 4 mei. Faciliteiten als lesmateriaal en een financiële tegemoetkoming in de kosten voor bloemen worden ter beschikking gesteld. Ook kan het Amsterdams 4 en 5 mei comité bemiddelen bij gastlessen of museum bezoek.
Amsterdams 4 en 5 mei comité
Telefoon: 020 - 528 71 29
Mailadres: secretariaat@amsterdams4en5meicomite.com
